Popular Posts

Wednesday, November 2, 2011




सरण राईका पुस्तकहरु १, अन्तिम स्वीकाराेक्ति  (कथा सङ्ग्रह) , २. मानव संसार (उपन्यास ) , ३. साथी (निबन्ध सङ्ग्रह) ४.अन्तिम अायाम (कथा सङ्ग्रह) ,
  पाइने स्थानहरु :- १. साझा पुस्तक पसलहरु
२. लेखक स्वयंसँग धरान नीजि घर ।एकता अटाे ग्यारेज , धनकुटे राेड माे. ९८४२०५५२६२


Friday, October 28, 2011

मुस्कुराउँन सकूँ अन्तिम क्षणमा

मृत्युपश्चात मानिसहरू मलाई महान् सम्झेर
फूल, अबीर, माला र खादा पहिराउँदै मेरो तस्वीरलाई
श्रध्दासाथ मेरो तस्वीर अगाडि झुक्नेछन्— सम्झेर
बॉचिरहेको म अहिले मुस्कुराउँछु— मलाई
मृत्यु पछाडि चढाइने श्रध्दाञ्जलिको के अर्थ हुन्छ र ? मलाई
सम्झन्छु— अहिले म बॉचिरहेको बेला मुस्कुराउँनु चाहीँ  महान् कुरो हो
कल्पिन्छु— अहिले म बॉचिरहेको बेला हृदय कञ्चन रहनु चाहीँ   महान् कुरो हो ।

महान् कुरो नै के  हो र ? महान् कुरा नै मैले के गरेँ  र ?
सोधिरहेछु आफैलाई, सम्झना गरिरहेछु आफैलाई
मथिदेखि तलसम्म,  तलदेखि माथिसम्म
जन्मदेखि मृत्युसम्म (भलै अहिले म मरिसकेको छुइनॅ )
छिनामखुदेखि धरानसम्म,  याङ्गटाङ्गदेखि कोशी माइसम्म
म कुनै पौडिने पौडिबाज होइन
म कुनै उड्ने कलाबाज होइन
तापनि एउटा जीवन पार गरिसकेको छु
एउटा अविरल शुक्ष्म कालखण्ड मानिसको— गुजारिसकेको छु
पुगेको छु— सबैले पुग्नैपर्ने एउटा अन्तिम किनारा
अन्तिम बिसौनी ! जसदेखि पर अर्को बिसौनी हुँदैन
जसदेखि पर अर्को यात्रा हुँदैन....सायद !?

सम्झनामा सजाइएका घुर्मैला धुनहरू
आज आफै  बज्न दिऊँ , आफै  फुक्न दिऊँ 
मेरो बाजे करुवा कॉटी ठोकिएको स्थानीय कडा जुत्ता लगाएर
ठक्...ठक्...ठक्...हिड्नु हुन्थ्यो
बिहान बिहानै चाहार्नुहुन्थ्यो गाउँ ,  पुग्नु हुन्थ्यो घरघर
एकानब्बे वर्ष बॉचेर परलोक हुनु भयो
तराइ नझर्नु भएको भए एक सय वर्ष बॉच्नु हुन्थ्यो कि !
मेरो बुबा छहत्तर वर्षमा परलोक हुनुभयो
आधुनिक सभ्यता वाहन चढन नचाहनु भएको भए
एकानब्बे वर्ष बॉच्नु हुन्थ्यो कि !
म कति बॉच्छु ? थाहा होला छिनामखु, थाङ्गटाङ्ग र धरानलाई
थाहा होला मिसावटयुक्त अर्धविषाक्त यो आधुनिक जमानालाई !?

बॉच्नु, कति बॉच्नु ? प्रमुख कुरा होइन रहेछ
अन्तिम क्षणसम्म सन्तोषसँग मुस्कुराउँ न सक्नु महान कुरा रहेछ
सोच्नोस त मैले के गरेँ  ? के गरीनॅ  ?
मैले यो मानव सभ्यताको मरुभूमिमा एउटा कण थपिनॅ  ?
सोच्नोस त यो अन्तराल समयमा एउटा क्षण थपिनॅ  ?
हुन त म नै के हुँ  र ? मनै त हो नि.....
समयको अन्तराल अवधिमा बितेर जाने एउटा निमेष क्षण
बिशाल जङ्गलमा झरेर जाने एउटा पुरानो पात
तापनि याङ्गटाङ्गहरूकै थोपाहरूले बनेको हुन्छ समुद्र
निमेषहरूकै जोडले बनेको हुन्छ अनन्त अन्तराल समय
पातहरूकै रङ्गले जेलिएको हुन्छ जङ्गलको हरियाली !

त्यसैले फेरि एक पटक— पहिलो र अन्तिम पटक
खेलाएर–केलाएर हेरौँ   यो बृक्षजस्तो जिन्दगीलाई
यति थाकेको, पाकेको, बहकिएको यो मन, जीवनलाई
मर्न त पर्छ नै सबैले , तर
मर्नेबेला पश्चात्तापको ऑसु नहोस् ऑखामा
ऑसु आयो नै भने पखालिदेऊ थाङ्गटाङ्ग तिम्रो पानीमा
किनकि तिमी सधैं रहनेछौ र गुनगुनाइरहने छौ
सत्य, विवेक, स्वाभिमान, माया, जिन्दगी र धरतीका गीतहरूमा
बिर्साइदेऊ, विलिन गराइदेऊ मलाई ती तिम्रा गीतका धुनहरूमा
जीवनको अन्तिम बेलामा मुस्कुराउँन नसकेर— सम्झेर जीवन ऑखामा
ऑसु नै आयोभने पनि पखालिदेऊ याङ्गटाङ्ग तिम्रो पानीमा  ! तिम्रो कञ्चन पानीमा !

शब्दार्थ — छिनामखु = भोजपुर जिल्लाको एउटा गाउँ  | याङ्टाड् = दिल्पा र छिनामखु गाउँहरुको बिचको खोला | याड् = रुपिया , टाङ् =बोट
साभार
लक्ष्मीसडकका कविता (चौधौं सङ्कलन–२०६८)




सरण राईका पुस्तकहरु १, अन्तिम स्वीकारोक्ति (कथा सङ्ग्रह) , २. मानव संसार (उपन्यास ) , ३. साथी (निबन्ध सङ्ग्रह)
  पाइने स्थानहरु :- १. साझा पुस्तक पसलहरु
२. कन्काई बुक , साझा भवन ,भोटाहिटी

Wednesday, October 19, 2011

ओंइलिने फूल



चलिरहेकै थियो  जिन्दगी
गुडिरहेकै, उडिरहेकै थियो  जिन्दगी
कहाँ , कसरी कहिले पन्चर भयो
कसरी  उडने मनको  पखेटा काटियो
गुड्रन छाडेको  छ
फुल्न छाडेको  छ
परिवर्तनशील उकाली, ओंराली र भिराली
पछारिएर फेरि जुर्मुराएर उठ्ने, गुड्ने, उड्ने
निरन्तर यात्रामा फुलिरहने
अजम्बरी होइन— ओंइलिने फूल नै जीवन थियो ।

मधुपर्क २०६८ कातिक

Sunday, August 28, 2011

सरणको साहित्यबारे विवेचनाहरु


साहित्यकार  ;/0f /fO{sf] dfgj ;+;f/ -pkGof;­_, clGtd :jLsf/f]lQm -syf ;ª\u|x_, ;fyL -lgaGw ;ª\u|x_ / ;/0f /fO{sf sljtfx¿af/] s]xL cleJolQm / ljj]rgfx¿M—
 -pkGof; _
Dffgj ;+;f/

                                                                         —8f= w|'jrGb| uf}td

>L ;/0f /fO{sf] …dfgj ;+;f/Ú Ps p2]Zok"0f{ pkGof; xf] . n]vsn] o;df Pp6f pRr cfbz{nfO{ ljzfn sNkgfsf] r'r'/fdfly k'¥ofP/ uugr'DjL agfpg] k|of; ug'{ ePsf] 5 . …dfgjÚ kfq xf], j[4f>d xf], ;+:d/0f xf], pkGof; xf] cyjf d[To' glhs k'u]sf] hLjgsf] wldnf] cfef; xf] . w]/} cy{ nfUg ;S5g\ . hLjg, d[To', /fli6«otf, cfbz{, cfsfª\Iff clg ljleGg cj:yf ldn]/ ag]sf] 5 …dfgj ;+;f/ .Ú o;df hLjgsf] cj;fgglhs  k'u]sf kfqx¿sf afRg] cfwf/ vf]Hg n]vs k|oTgzLn b]lvg' x'G5 . Tof] afRg] cfwf/ :jR5 / :jfledfg ;d]tsf] cfwf/ xf] . kl/jt{gfsf] ;+:d/0f jf cfTdj[tfGtåf/f aofg ul/Psf] o; syfdf b]z, /fhgLlt, /fhgLltsf lj8Djgfx¿ / gful/ssf st{Josf s'/fx¿ clg dflg;n] hLjgnfO{ s;/L afRg' kb{5 eGg] efjnfO{ n]vsn] efj's dg / cfbz{ / ljZn]if0ffTds dl:tissf] k|of]uåf/f emNsfpg' ePsf] 5 . cfh cy{Joj:yf, /fhgLlt, dfgj–hLjgsf ljleGg kmf6df b]lvPsf ;+s6x¿sf] lg¿k0f ub}{ ltgsf] ;dfwfgtkm{ klg n]vs hfu?s b]lvg' EfPsf] 5 .
      n]vssf] efiff ;/n 5, ;'af]w 5 . z}nL ;/; 5 . kf7snfO{ k6Øf/ nfUg]5}g eGg] d]/f] wf/0ff 5 . cfbz{ / efj'stfnfO{ s;}n] clns w]/} klg dfGg ;Snfg\ t/ pkGof;sf] ljifoj:t'n] dfu]sf] x'gfn] dnfO{ tL :jfutof]Uo nfu]sf 5g\ .=k|]d / /fli6«o efjgfsf] pRr af]wn] el/Psf] of] pkGof; n]vssf] cu|ufdL ;f]rsf] kl/0ffd xf] . xfd|f] ;dfhdf o:tf :ki6 ;Gb]z lbg] pkGof; klg rflxG5g\ . n]vs cfÏgf] n]vgdf :ki6 / Odfgbf/ b]lvg' ePsf] 5 pkGof;sf] ;kmntfsf nflu oL s'/f cfjZos x'G5g\ . cfÏgf] p2]Zo ;Dk|]lift ug{ n]vs ;kmn x'g'x'G5 . cGo pkGof; cem} clu a9]sf cfpg\ eGg] z'esfdgf n]vsnfO{ lbg rfxG5' .
                                                              -;f]xL k':tssf] e"ldsfaf6_

 a]Un} ;+;f/
—;'/]z k|f~hnL

Kfl5Nnf]k6s g]kfnL cfVofgdf …dfgj ;+;f/Ú gfd}n] Pp6f k[ystf af]s]/ cfPsf] pkGof; xf] h;n] x/]ssf] hLjg ef]ufOnfO{ s'g} g s'g} ¿kdf ;d]6]sf] 5 . /fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs jf dfgl;s ¿kn] pAhfpg] ;ª\sL0f{tf, lgtfGt JolQmjfbL ;+:sf/, :jfyL{ k|j[lQ / pkef]QmfjfbL cfj/0fnfO{ ljleGg kfqsf] dfWodaf6 ;'Id¿kdf s]nfPsf 5g\ pkGof;sf/ ;/0f /fO{n] . ls6]/}eGbf ;Dk"0f{ oyfy{x¿sf] Pp6f ;du| ¿ks xf] k|:t't pkGof; . o; k':ts pk;+xf/;lxt b'O{ v08df ljeflht 5 . syfn] dfgj hLjgk|ltsf] k|]dnfO{ uxg¿kdf lr/kmf/ u/]sf] 5 bfz{lgs lrGtgsf ;fy . st} klg Ps/;tf dx;'; gx'g] u/L a'lgPsf snfTds k+lQmx¿n] st}–st} eg] kf7s :jo+nfO{ cfÏgf] cl:tTjaf]w ug{ afWo kfl/lbG5g\ .
cf;', ldng–lj5f]8, cf/f]x–cj/f]x, hLjgsf] psfnL–cf]/fnL, ldld{/]–uf]w"nL, cfx / pR5\jf;sf] ;ld>0f k|:t't pkGof; cfk}mdf Pp6f hLjg afRg] snfsf] pTs[i6 b[i6fGt xf] . n]vsn] dfG5]sf kL8fnfO{ clt glhsaf6 5fDg] k|oTg u/]sf 5g\ . b]zsf] /fhgLlts kl/j[QnfO{ d"ne"t ¿kdf p7fP/ b]zdf ljBdfg cGof]nnfO{ h:tfsf] t:t} ptf/]sf 5g\ . Ps} jfSodf eGbf Pp6L gf/Lsf] r/d ;kmntfsf] syf xf] of] . rfx] pm /fhgLltsdL{ xf];\ jf kj{tf/f]xL . k||wfgdGqL xf];\ jf j[4f>d–;~rflnsf cyjf Pp6L ;fdfGo u[lx0fL g} lsg gxf];\ .
s'g} klg hLjg cfkm}df ;fy{s x'b}g a? o;nfO{ s;/L lhpg] eGg] k|Zg dxŒjk"0f{ x'G5 . …dfgj ;+;f/Ú cfk}mdf Pp6f bfz{lgs pkGof; xf] hxf hLjgnfO{ cToGt} snfTds ¿kdf lrq0f ul/Psf] 5 . afa'sf] cg'xf/;Dd b]Vg gkfPsL Pp6L kfq lvgf}/L dft[jfT;Nosf] sn]j/df n'sfdf/L v]Nb} of}jgsf] v'8\lsnf] r9\g yfN5] . cefjsf sf/0f b'AnL, kftnL lvgf}/LnfO{ ljBfnosf Ps lzIfs ofofj/n] k|>o lbPkl5 p;sf] hLjgn] gof pmhf{ k|fKt u5{ . lzIffsf] pHofnf]n] p;df cu|ufdL kl/jt{g NofO{lbG5 / pm lvgf}/Laf6 kl/jt{gfdf ¿kfGtl/t x'G5] . pm pkGof;sf] d'nkfq klg xf] . r9\bf] of}jg;u} p;df :qL;'ne nHhf / ;dk{0fsf] efj ljsl;t x'b} hfG5 . …d}n] ;/nfO{ d]/f] :qL;'ne ev{/ kmlqmb} u/]sf] d]/f] of}jg;u kf}7]hf]/L v]Ngsf lglDt cg]s xfjefj, s6fIf / dfofn' s'/fx¿ u/]/ cfdGq0f u/]Ú, hjfg cfd o'jtLx¿sf] h:t} kl/jt{gfsf] dgsf] pb\j]u xf] of] . p;n] qmdzM cWof/f] / pHofnf]aLrsf] cGt/ yfxf kfp5] . x/]s k'/fgf ljrf/ / l;4fGtnfO{ ;dosf] /Ïtf/n] k5fl8 ws]Nb} / eTsfpb} hfG5 eGg] s'/f a'‰g yfN5] . pkGof;le` y'k|} To:tf ljifo 5g\ h;n] x/]snfO{ cfÏgf] lhhLljiffsf] af]w u/fp5 .
syf ;'?b]lv cGTo;Dd k|]dsf] ;]/f]k]m/f]df 5 . hjfg l76fl76Ln] Pscsf{df ug]{ k|]d xf];\ of lzIfsn] cfÏgL 5fqfnfO{ ug]{ k|]d cyjf cfdfn] cfÏgf ;Gtfgk|lt ug]{ k|]d g} lsg gxf];\ . of Pp6L ;fyLn] csL{nfO{ ug{] k|]d . …afa'–cfdfsf] dg 5f]/f5f]/L dfly, 5f]/f5f]/Lsf] dg 9'ufd'9f dflyÚ eGg] g]kfnL pvfgnfO{ rl/tfy{ ug{ d"nkfq kl/jt{gfsf ;Gtfg kf?xfË / gfo'dfn] dxŒjk"0f{ e"ldsf v]n]sf 5g\ .
of] pkGof;df Psftk{m dfgjsf] j[4fj:yfsf] efjfj]z, dgf]bzf / k|j[lQnfO{ s]nfOPsf] 5 eg] csf]{tk{m Pp6f n]vsn] hLjgnfO{ slt glhsaf6 cg'e"t ubf]{/x]5 eGg] oyfy{nfO{ klg k|i6ØfOPsf] 5 . To;f] t k|:t't pkGof;sf] efjkIf cln hl6n nfUg ;S5 . n]vsn] a9L ;flxlTos aGg gvf]hLsg ;/ntfnfO{ j:t'ut ¿kdf ;d]6\g ;s]sf] eP …dfgj ;+;f/Ú cem pTs[i6 x'g] lyof] .
                                                      sflGTfk'/, @)^% df3 @%


—t]hs'df/ >]i7

Dfflg;sf] hLjg, d[To', /fli6«otf, cfbz{, dfgjLo cfsfª\Iff clg dfG5]sf] hLjgsf ljleGg cj:yf ldn]/ ag]sf] 5  of] pkGof; . o;df hLjgsf] cj;fgglhs k'u]sf dflg;x¿sf] afRg] :jR5 / :jfledfgsf] cfwf/ vf]Hg n]vs k|oTgzLn /x]sf 5g\ .=== o; pkGof;df b]z, /fhgLlt, /fhgLlts lj8Dagf / gful/ssf st{Josf s'/fsf ;fy} dflg;n] s;/L afRg'k5{ eGg] efjnfO{ pkGof;sf/n] efj's dg, cfbz{ / ljZn]if0ffTds dl:tissf] k|of]uåf/f ;/n, ;xh ¿kdf AoQm ug{ vf]h]sf 5g\ .

ul/df r}t @)^%, k"0ff{ª\s #!^



km/s ljifoj:t'sf]= pkGof;

sdn ;'j]bL


;flxlTos j[Qdf Tolt rrf{df cfpg] gfd t xf]Og Tof] gfd t/ /fhgLlts, ;fdflhs, ;f+:s[lts Tfyf ;dfh ;]jfsf] If]qdf eg] em08} rf/ bzssf nfdf] sfnv08 latfO;s]sf] 5 . /fhgLlt, k|fWofkg tyf ;fdflhs–;f+:s[lts cf/f]x–cj/f]xnfO{ glhsaf6 5fd]sf] gfdn] tLgj6f s[lt hGdfPsf] 5 km/skm/s lawf cyf{t sljtf, lgaGw / pkGof;df . /fhwfgLaf6 6f9f df]km;ndf /dfO/xg] Pp6f sd{zLn ;|i6fsf] gfd xf] — ;/0f /fO{ / xfn} pgsf] gjLgtd cf}kGofl;s s[lt ahf/df cfPsf] 5 …dfgj ;+;f/Ú gfd lnP/ .
==cfTdj[tfGtut z}nLdf l;g]dfsf] ÏNof;Aofsz}nL ;fk6L lnP/ k|:t't ul/Psf] pkGof; eGbf x'G5 of] pkGof; dfgj ;+;f/nfO{, s]xL /fhgLlt, s]xL cfbz{ kl/sNkgf, s]xL hLjg / d[To'sf] kl/efiff / s]xL efj's dgsf] pb\j]u–på]ngsf] rl/qsf ¿kdf k|:t't pkGof;n] k|:t'ltdf gofkg gNofP klg ljifout p7fgsf ¿kdf gof cfbz{jfbL z}nLsf] ;"qkft u/]sf] 5 . k'hLjfbL ;ª\qmd0fsfndf lvgf}/L eGg] kfq kl/jt{gfdf ¿kfGtl/t ePsf] 5 p;sf] cfTdj[tfGTfdf jl0f{t ;fdflhs cy{ Joj:yfn] cfh xfdL afr]sf] o'u / kl/j]zsf] ;du|lrq k]z u/]sf] 5 . st} cfbz{ / efj'stfsf] nx8df pkGof;sf/ aUb} uP klg ;fy{s p2]Zolt/ nDs]sf] pkGof;n] cu|ufdL af6f] kqm]sf] 5 . elTsPsf ;kgfx¿nfO{ sNkgfsf] p8fgåf/f ;fsf/ kfg{ vf]Hbf hGdg k'u]sf] xf] of] pkGof; / o;sf] :jLsf/f]lQm klg pkGof;sf/af6} ePsf] 5 . hLjgl;t aUb} uPsf] pkGof;sf] gfos dfgjsf] hLjg rl/qn] w]/} cy{x¿sf] k|If]k0f u/]sf] 5 hxf dfgj ;Í6sf] lg?k0fsf] dfu{ klxNofpg] k|oTg;d]t ul/Psf] 5 .
Efm08} tLg bzs cufl8b]lv sljtf n]vgtkm{ k|j[Q lyP ;/0f /fO{ . k];fut lhDd]jf/L ;DxfNb} cfh hLjgsf] 5}6f} bzs 6]Sg k'Ubf cfÏgf] hLjg;lËgLsf] j[4f>d agfpg] / cfkm"x¿ To;}df /xg] rfxgfnfO{ ef}lts ¿kdf k"/f ug{ g;s]sf sf/0f …dfgjÚ kfqnfO{ j[4f>dsf] kl/k"/s agfP/ cf}kGofl;s j[4f>d lgdf{0f u/] . pgn] agfPsf] cf}kGofl;s j[4f>dleq dfcf]jfbL hgo'4sf] ;f}Gbo{zf:q, h;sf sf/0fn] d'n'sdf :yflkt, nf]stflGqs u0ftGq, aLrdf ;fdGtjfb–;+;bjfbsf] ;]/f]k]m/f]df eP u/]sf c;dfg ;lGw ;k{gx¿, ;+;bjfbL bnx¿sf] ;QflnK;fsf sf/0f ePsf 3LgnfUbf n]gb]gx¿ / o:t} hLjgnfO{ xNnfpg] 36gf–kl/36gfx¿sf] k]mxl/:t aGg k'u]sf] 5 k|:t't pkGof; .
of] pkGof;nfO{ ;/b/ pkGof;sf] nx/df /fVbf ;Da4 ;h{snfO{ cGofo geP klg wd{ lg/k]Iftf / hftLo ;b\efjsf] kl/ro eg] hlt g} dxŒjsf ;fy oxf k|:t't ul/Psf] 5 . /fO{sf] ljrf/ / bz{g k|ultjfb xf] t/ k|ultjfb ;j{yf km/flsnf] / k|of]ujfbL z}nLdf pkGof;df k|o'Qm eP/ cfPsf] 5 .
cNkljsl;t b]zsf] ;dfh, ;flxTo, ;+:s[lt / ;+:sf/nfO{ Toxfsf] ;Qf /fhgLltn] k|efj kf/]sf] x'G5 . ;Qf /fhgLltnfO{ ;xL dfu{df 8f]¥ofpg pkGof;df st} laDa / k|tLs t st} ;sf/fTds cfu|xsf] k|of]u ul/Psf] 5 . 8f= ;f}Gbof{, kl/jt{gf / dfgjh:tf d'Vo kfqx¿ ;Qf /fhgLltl;t k|ToIf / k/f]If¿kdf au]sf 5g\ . Pp6f lab|"k rl/q / kl/j]znfO{ ;Toofqfdf nfUg ck|ToIf cfu|xsf] kl/rfos /x]sf] k|:t't pkGof;n] g]kfnL cf}kGofl;s ofqfdf pkl:ylt b]vfPsf] 5 .
                                               dw'ks{ ,@)^^,dª\l;/,k"0ff{ª\s $*^

                                                                     

 —8f= v]d bfxfn
Dffgj ;+;f/df Pp6L aflnsfn] cfÏgf] afNosfndf ef]u]sf] b'Mv ;'vx¿df ;s];Dd ;/n 9Ëdf k|sfz ePsf 5g\ . pkGof;sf] ljifonfO{ ;+:d/0fsf dfWodaf6 j[Qfsf/Lo z}nLdf k|sfz ug]{ k|of; ePsf] 5, o;sf] nIodf yf]qf ljrf/ / l;4fGtnfO{ cfd"n kl/jt{g ug'{kg]{ b]vfOPsf] 5 . kfqx¿n] /fhgLlt klg ;kmf / ;'Gb/ ag]sf] x]g{] OR5f /fv]sf 5g\ .
pkGof;sf s]xL kftf, jf0fL k|sfzg, lj/f6gu/,@)^&
                                                                        

—/d]z kf}8]n
Dffgj ;+;f/ pkGof;n] ;+;f/sf] eGbf klg g]kfnsf] kl/j]znfO{ ;d]6\g] k|of; u/]sf] 5 . pkGof; j[4f>d vf]Ng] ;fdfGo ljifoaf6 ;'? eP klg o;df d"ntM /fhgLlt, wd{, ;+:sf/, d[To', k|]d, qmflGt h:tf ljifox¿ ;d]l6Psf 5g\ . d[To'nfO{ dxfg\ JolQmn] klg l:jsfg'{ kg]{ ;Gb]zx¿ o; pkGof;df kfOG5 . ;/0f /fO{ pkGof;df gf/LjfbL eP/ b]vf k/]sf 5g\ / k|foM ;Tkfqx¿ dfq oxf pkl:yt b]lvG5g\ .
cf}hf/ @)^^a}zfv @#


…dfgj ;+;f/Ú pkGof;sf] d"NofÍg
         
 —xl/nfn kf08]
pkGof;sf/ ;/0f /fO{åf/f lnlvt dfgj ;+;f/ pkGof; d"ntM cfnf]rgfTds oyfy{jfbL wf/faf6 k|efljt ePsf] kfOG5 . lj= ;= @)^% ;fndf k|sflzt ;/0f /fO{sf] dfgj ;+;f/ pkGof; klxnf] k|of; xf] . lqe'jg ljZjljBfnodf lzIfs k]zfdf hflu/] /fO{ s]xL jif{b]lv cjsfz hLjg JotLt ul//x]sf 5g\ . ;f7Lcf} bzssf] ljz[ª\vlnt ;Dk"0f{ cg'ej cg'e"lt / ljrf/nfO{ cfÏgf] pkGof; dfgj ;+;f/df snfTdstfsf ;fy ;d]6]sf] kfOG5 . syf, sljtf, lgaGw lawfdf ;kmntf xfl;n ul/;s]sf ;/0f /fO{n] pkGof;df g]kfnL ;dfhsf] ;fdflhs, cfly{s, wfld{s, ;f{:s[lts,  /fhgLlts oyfy{ 36gfx¿nfO{ cfnf]rgfTdstfsf ;fy k|:t't u/]sf] kfOG5 . k|]d, k|0fo, klxnf] k':tf / bf];|f] k':tfaLr åGå, e"d08nLs/0fsf] k|efj, gf/Lsf] dxfgtf cfbL ljifoj:t'x¿df /f]rstfsf;fy dfgj ;+;f/ pkGof;df k|:t't ePsf] kfOG5 . rl/q lrq0fsf cfwf/df pkGof; ;an /x]sf] b]lvG5 . k|d'v, ;xfos / uf}0f kfqsf] cfjZos pkl:yltn] pkGof;nfO{ bl/nf] agfPsf] kfOG5 . g]kfnsf] ;fdflhs, /fhgLlts, cfly{s cj:yfsf] lj;ª\ult kIfnfO{ Joª\Uo ug]{ ljj]Ro pkGof;sf] j:t', kfq, efiff ;'xfpbf] 5 . dfgj ;+;f/ pkGof;sf] syfgs 9frf j[Qsf/Lo 5 -bfxfn @)^% M @_ . k|ydk'?if / t[tLok'?if b[li6laGb' /x]sf] dfgj ;+;f/ pkGof;nfO{ ljleGg sf]0faf6 d"NofÍg ubf{ pko'Qm x'G5 .
dfgj ;+;f/ pkGof;nfO{ cfnf]rgfTds oyfy{jfbL wf/fcGtu{t /fv]/ d"NofÍ0f ug{ ;lsG5 . ;fdflhs cGwljZjf;, s'k|yf, cGofo, cTofrf/, k|ult pGgltlt/ ult/f]w ug]{ clxts/ sfo{x¿nfO{ cWoog, cfnf]rgf, ljZn]if0f, JofVof ug]{ k|j[lQnfO{ cfnf]rgfTds oyfy{jfb elgG5 -k|wfg@)^!M!$(_ . dfgj ;+;f/ pkGof;sf] gflosf kl/jt{gfsf] jfNosflng ;fdflhs cj:yf hftLo e]befj / ul/aLsf] sf/0f b'Mvbk"0f{ /x]sf] x'G5 . tfTsflng ;fdflhs, cfly{s, /fhgLlts, wfld{s, ;f+:s[lts cj:yfnfO{ h:tfsf]t:t} ¿kdf k|:t't ug'{sf ;fy} pkGof;sf/n]  o;af/] l6sfl6Kk0fL, JofVof, ljZn]if0f u/]sf] kfOG5 . Psflt/ pkGof;sf/n] kl/jt{gf tyf cGo kfqx¿af6 b]zsf] c/fhs l:ylt, zf]ifs ;fdGtn] ul/a lgd'vfk|lt u/]sf] ceb| Jojxf/, e|i6frf/, sld;gvf]/ k|j[lQ, ul/a emg ul/a x'g] la8Dagf, /fhgLlts cl:y/tfsf] sf/0f b]z cwf]ulttkm{ a9]sf] l:ylt  b]vfPsf 5g\ eg]  csf]{lt/ oyfl:yltk|ltsf] ljb|f]x, ;fdflhs lj;ª\ultsf] cfnf]rgf, cg'zf;gxLg / hglj/f]wL tŒjx¿;u h'Wg'kg]{ c7f]6 pkGof;sf/sf] /x]sf] 5 . kl/jt{gfsf] tTsflng ult/f]wnfO{ qmdzM cGTo u/L b]znfO{ Pp6f k|ult / pGglttkm{ nfg] k|of; ;kmn ePsf] b]lvG5 . To;sf/0f dfgj ;+;f/ pkGof;df  pkGof;sf/ ;/0f /fO{n] ;d;fdlos 36gfnfO{ k|:t't u/L To;k|lt ljj]rgf, cfnf]rgf tyf cfÏgf] b[li6sf]0f k|:t't u/]sf] b]lvG5 .
k|ultjfbL tyf ;dfhjfbL oyfy{jfbL k|j[lQx¿ dfgj ;+;f/ pkGof;df b]lvG5 . ;fdGtjfbL k4ltsf] lj/f]w, ul/a lgd'vf hgtfsf] kIfdf af]Ng], ;dfhjfbL 9frfdf ;Dk"0f{nfO{ abNg] OR5f /fVg] lrGts, ljrf/s k|ultjfbLleq kb{5g\ -;'a]bL @)^$M!@@ _ . k|ultjfbL tyf ;dfhjfbL wf/fcGtu{t /x]/ syfx¿ l;h{gf ug]{ ;/0f /fO{n] cfÏgf] pkGof; dfgj ;+;f/df k|ultjfbL :j/ phfu/ u/]sf] b]lvG5 . ul/a kl/jf/df x's]{sL o; pkGof;sL gflosf kl/jt{gf ;fdGtL ;+:sf/sf] lj/f]w u5]{ / ul/a lgd'vf zf]if0fdf k/]sf hgtfx¿sf] kIfdf pleG5] . kl/jt{gf ;fdGtL ;/sf/sf] cfGbf]ngdf ;xefuL X'G5] . ufpufpdf uP/ ul/a hgtfsf] pGglt ljsf; ug{ ;dlk{t x'G5] . s'zn k|wfgdGqL eP/ g]kfnL hgtfsf] kIfdf sfd ug]{ / k'hLjfbL ;fdGtLx¿sf] cGTo ug{ nflukg]{ kl/jt{gfsf] ljrf/ k|ultjfbn] cf]tk|f]t ePsf] b]lvG5 . kl/jt{gf gfd}n] klg k|ult / pGglt pGd'v b]lvG5 . To;}n] k|ultjfbnfO{ ;flxTodf snfTdstfsf ;fy k|:t't ug]{ ;/0f /fO{ o; dfgj ;+;f/ pkGof;df klg Tolts} ;hs / ;kmn b]lvG5g\ .
dfgj ;+;f/ pkGof;df :jR5GbtfjfbL k|j[lQx¿ klg b]lvG5 . efj'stf, k|s[ltk|]d, k|]d k|;ª\u, cfWoflTds r]t, ljb|f]x, qmflGt cfbL k|j[lQ ePsf] ;'wf/jfbL cfbz{ / knfogjfbL oyfy{sf] kIfdf s]lGb|t /x]sf] jfb g} :jR5Gbjfb xf] -;'j]bL@)^$M*#,*$_ . kl/jt{gfn] lzIfs ofofj/;u u/]sf] k|]d, ;dk{0f, efj'skg cfbLnfO{ lgs} /f]rstfsf ;fy :jR5GbjfbL z}nLdf ;/0f /fO{n] dfgj ;+;f/ pkGof;df k|:t't u/]sf] kfOG5 . lxdfn, kxf8 / t/fO{sf k|fs[lts 56fx¿, ;'Gb/ / dgf]x/ b[iox¿sf] j0f{gn] ljj]Ro pkGof; pTs[i6 ag]sf] b]lvG5 . kl/jt{gf / ofofj/sf] ef]uljnf;, kl/jt{gf / uf]s'n …dfgjÚsf] cfTdLo k|]d, lgd{nfsf]  uf]s'n …dfgjÚk|ltsf] Psf]xf]/f] cfsif{0f, cfGtl/s åGå ;fy} ;dfh kl/jt{gsf] nflu kl/jt{gf, ofofj/, uf]s'n …dfgjÚ, 8f= ;f}Gbof{ cfbL kfqx¿n] u/]sf] qmflGt, k/Dk/fk|ltsf] ljb|f]x / k|s[lttk{msf] e'msfj, efj's ;+j]bgf, :jlKgn cfsfª\Iff, cGd{'vL cfTdle/fd cfbLn] ubf{ dfgj ;+;f/ pkGof; :jR5GbtfjfbL aGg k'u]sf] b]lvG5 .
lj;ËltjfbL tyf cl:tTjjfbL k|j[lQsf cfwf/df klg dfgj ;+;f/ pkGof;nfO{ d"NofÍg ug{ ;lsG5 . nfdf] ;ª\3if{kl5 ;kmntf k|fKt x'b}g / s]jn lg/fzf, s'07f / lj;Ëltsf l:ylt b]vf k5{ eg] ToxL g} lj;Ëltjfb xf] -;'j]bL@)^$M@(%_ . b]zsf] /fhgLlts cj:yf, ufpn]x¿sf] bogLo l:ylt, cJojl:yt ;x/Ls/0f cfbLn] ubf{ kl/jt{gdf s]xL lj;ª\ultsf /]vfx¿ b]Vg ;lsG5 . 8f= ;f}Gbof{df cfÏgf] k|]dLn] wf]sf lbP kl5 slxNo} ljx] gug]{ ;ª\sNk ug'{ / nf]Ug] dfG5]x¿nfO{ ljZjf; gug'{ lj;ËltjfbL ;f]r xf] . lzIfs ofofj/ klg Ps} 7fpdf a:g g?rfpg] lj;Ëlt / hLjgk|lt lg/fz eO{ rf/}lt/ lx8\g ?rfpg] kfq xf] . hLjgk|ltsf] cf:yf, cl:dtfsf] nflu  ;ª\3if{, ;+:s[lt / b'is[ltx¿k|lt cfGtl/s ljb|f]x, ljkl/t of}g ef]usf] cg'e"lt cfbL k|j[lQx¿ cl:tTjjfbcGtu{t kb{5g\ -;'j]bL  @)^$M##)–##$_ . lvgf}/Ln] ofofj/;u u/]sf] ef]uljnf; / k|fKt ;Gt'i6L, t[lKt, kl/jt{gfsf] cfdfn] u/]sf] hLjg ;ª\3if{, kl/jt{gf ljleGg ;d:ofnfO{ e]mNb} Pp6f ;kmn cf/f]xL aGg', k|wfgdGqL x'g' / j[4f>d lgdf{0f ug'{ cfbL p;df cl:tTjjfbL r]t h'/d'/fPsf] b]lvG5 . 8f= ;f}Gbof{df lj;ª\ultjfbL ;f]r eP klg cfÏgf] ;Dk"0f{ ;DklQ afncf>dnfO{ x:tfGt/0f ug'{, z/L/ bfg ug{sf;fy} k|efgdGqL eP/ ljleGg dxŒjk"0f{ sfd ug'{n] p;df klg cl:tTjjfb e]6\g ;lsG5 . To;}n] o; pkGof;sf kfqx¿ lj;ª\ultsf] af]w ePkl5 cl:tTjtkm{ pGd'v ePsf kfOG5g\ . c? kfqx¿ klg hf]z, hfu/ k|z:t ePsf] b]Vg ;lsG5 . To;}sf/0f lj;ª\ultjfbL tyf cl:tTjjfbL k|j[lQ dfgj ;+;f/ pkGof;df /x]sf] b]lvG5 .
gf/LjfbL :j/x¿ dfgj ;+;f/ pkGof;df emlNsPsf] kfOG5 . d'Vo kfqx¿ g} gf/L ePsf]n] gf/LjfbL ljrf/x¿ u'~hfodfg ePsf] ljj]Ro pkGof;df gf/L :jtGqtf, gf/L cl:dtf, n}ª\lus e]befjsf] lj/f]wcfbLh:tf k|j[lQx¿ /x]sf] b]lvG5 . kl/jt{gf Pp6f lgDgjuL{o gf/L eP/ ljZjljVoft ePsL 5] . ;jf{]Rr lzv/ ;u/dfyfsf] ;kmn cf/f]x0f u/]sL pm Pp6f ;kmn k|wfgdGqL ag]/ pbfx/0f ag]sL 5] . 8f= ;f}Gbof{ klg To:t} csf]{ pbfx/0f xf] . pkGof;sf/ ;/0f /fO{n] dfgj ;+;f/ pkGof;df gf/Ln] u/]sf] ;ª\3if{ / k|fKt ;kmntf, pgLx¿sf] ;f]r ljrf/ k'?ifsf] ;dfg /x]sf] b]vfO{ gf/L / k'?if ;dfg x'g\ eGg] ljrf/ JoQm u/]sf] kfOG5 .
dfgj ;+;f/ pkGof;df kfqx¿sf] cfGtl/s / afx\o b'j} dgsf] lrq0f u/]sf] kfOG5 . pkGof;sf/ ;/0f /fO{n] dgf]ljZn]if0ffTds tj/af6 kfqsf dgsf kqx¿ s]nfpg] k|of; u/]sf] b]lvG5 . lvgf}/Lsf] dgdf p7]sf] cfGtl/s / afxØ t/ª\ux¿, kl/jt{gfdf uf]s'n …dfgjÚk|lt p7]sf leqL dgsf lh1f;fx¿, k|]dLn] 5f]8]/ hfbf k|]ldsfsf dgdf pAh]sf lj5f]8sf If0fx¿cfbLnfO{ dgf]ljZn]if0ffTds k4ltaf6 /fO{n] ljj]Ro pkGof;df k|:t't  u/]sf 5g\ .
;du|df ;/0f /fO{sf] dfgj ;+;f/ pkGof;n] cfnf]rgfTds oyfy{jfbL wf/fcGtu{t /x]/ k|ultjfbL d"No dfGotfnfO{ klg JoQm u/]sf] kfOG5 . o; pkGof;df oyfy{jfb, dgf]lj1fg, :jR5Gbjfb, cl:tTj tyf lj;ª\ultjfb, cltoyfy{jfb, gf/Ljfb cfbL jfbx¿ e]6\g ;lsG5 .
;du|df /fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs, ;f+:s[lts, k|]d–k|0fo, qmflGt, wd{, ;+:sf/, kl/jt{g cfbL ljifoj:t'nfO{ lgtfGt df}lns 9Ëdf pkGof;sf/ ;/0f /fO{n] dfgj ;+;f/ pkGof;df lrlqt u/]sfn] g]kfnL pkGof; ;flxTodf pkGof;sf/ ;/0f /fO{sf] dxŒjk"0f{ e"ldsf /x]sf] b]lvG5 .
                                                        ;/0f /fO{sf] cfVofgsfl/tf
ck|sflzt -lqe'jg ljZjljBfno, dfgljsL / ;fdflhszf:q ;ª\sfocGtu{t dx]Gb| jx'd'vL SofDk; w/fg, g]kfnL ljefusf] :gftsf]Q/ tx bf];|f] jif{sf] b;f} kqsf] k|of]hgfy{ k|:t't zf]wkq _ af6 .



;/0f /fO{sf syfx¿sf] d"NofÍg
                                                                     

—ls/0f k/fh'nL
;/0f /fO{n] cfÏgf syfx¿df xfd|} ;dfh / To; j/k/sf ljifoj:t'nfO{ k|:t't u/]sf 5g\ . /fO{n] cfÏgf syfx¿df ;fdflhs, cfly{s, ;f+:s[lts, /fhgLltscfbL ljifoj:t'sf] rog u/]sf 5g\ . pgsf …laxfgsf] k|tLIffdfÚ, …Anfsaf]8{, rs / 8:6/Ú, …/d]zaxfb'/Ú, …k|]/0ffsf] ;fgf] lemNsf]Ú cfbL syfx¿ ;fdflhs ljifoj:t'df cfwfl/t /x]sf 5g\ eg] …kfksf] lg/Gt/ qmldstfÚ, …clGtd :jLsf/f]lQmÚh:tf syf /fhg}lts ljifoj:t'df cfwfl/t /x]sf 5g\ .
/fO{sf s'g} syfx¿df lj;ª\ltjfbL, cl:tTjjfbL tyf dgf]j}1flgs lrGtgsf] k|efj k/]klg To;n] alnof] u/L :yfg hdfpg ;s]sf] b]lvb}g . To;}n] ;fdflhs oyfy{jfbL, lj;ª\ultjfbL, cl:tTjjfbL, dgf]j}1flgs syfsf] wf/df pleg vf]h]tf klg pgsf ;du| syfdf /d]z ljsnsf] k|efj k/]sfn] pgnfO{ ;dfhjfbL oyfy{jfbL syfsf/sf] ¿kdf lng ;lsG5 . pgL o; o'usf ;a} lsl;dsf ;Gbe{ / kl/j]znfO{ cfÏgf] syfdf c6fpg] k|of; u5{g\, o'u r]tgf eg]{ u5{g\ .
pgsf tL ;du| syfx¿sf] ljifoj:t' ;fdflhs w/ftnaf6 l6lkPsf b]lvG5g\ . ljz]ift tNnf] ju{, zf]liftju{ / ;LdfGtLs[tju{sf kIfdf pgsf] n]vgL e'ms]sf] kfOG5 . pgsf] …laxfgsf] k|tLIffdfÚ syfdf Pp6f ul/a kl/jf/sf] sf?l0fs hLjg k|:t't ub}{ ul/a, zf]lift, kLl8tx¿n] ul/aL, zf]if0f, cGofo, cTofrf/ ;xg'k/] tfklg Pslbg lgZro g} gof laxfg cfpg] cfzf syfsf/n] JoQm u/]/ k|ultjfbL b[li6sf]0f k|:t't u/]sf 5g\ . …/d]zaxfb'/Ú syfsf] gfos /d]zsf dfWodaf6 g]kfnL ;dfhsf ul/a JolQmx¿n] ;w} ul/aLdf g} hLjg JotLt ug'{ k/]sf] oyfy{ k|:t't ul/Psf] kfOPsf] 5 . Pp6f lzIfssf] dfld{s sxfgLnfO{ …Anfsaf]8{, rs / 8:6/Úsyfsf dfWodaf6 k|:t't ul/Psf] 5 . …v/fa ;f]rfOÚ syfdf …jgsf] af3n] vfg' sxf 5 dgsf] af3n] vfG5Ú eGg] pvfgnfO{ k|:t't ug{ …dÚkfqsf dgdf cg]s v/fa ;f]rfOx¿ k|j]z u/fOPsf 5g\ . …ha 3fd 8'Ag nfU5Úsyfdf ul/a / tNnf] ju{sf dflg;x¿ lbge/ c;kmn k|of;x¿ ug]{ / a]n'sf ePkl5 ef]lnsf] 3fdsf] em'Nsf];u} cfÏgf] ;kmntfsf] ;'?jft x'g] sNkgf ug{ yfN5g\ eGg] s'/f p7fOG5 . …>flkt o'usf cbgf lhGbuLx¿Ú syfdf of] o'usf dfG5]x¿ ul/a, b'MvL, zf]lift, kLl8t ePsfn] of] o'u g} abNg kfP x'GYof] eGg] ljrf/ k|:t't ul/Psf] kfOG5 . …kfksf] lg/Gt/ qmldstfÚ syfdf syfsf/n] Pp6f ;fwf/0f dflg; ljleGg lgx' agfO{ /fhgLltsf] 7"nf] kbdf k'Ug] / To;sf] kl5 nfUg] g]kfnLx¿sf] rl/q pb\3f6g ul/Psf] kfOG5 . …k|]/0ffsf] ;fgf] lemNsf]Ú syfdf dflg;n] cfk"meGbf ;fgfaf6 klg k|]/0ff kfpg ;S5 eGg] s'/f 7"nLn] ;fgf] s]6f]af6 k|]/0ff kfPsf] b]vfP/ JoQm ul/Psf] 5 . …clGtd :jLsf/f]lQmÚ syf hgcfGbf]ng efu @sf] ;dodf n]lvPsf] P]ltxfl;s dxŒjsf] syf ePsf] s'/f /fO{;usf] e]6jftf{df JoQm u/]sf 5g\ . o; syfdf hgtfsf] kIfdf n8\g]x¿sf] hlxn] klg ljho x'g] ljifo k|:t't ul/Psf] 5 .
                             ;/0f /fO{sf] hLjgL, JolQmTj / s[ltTj— Ps cWoog
ck|sflzt -lqe'jg ljZjljBfno, dfgljsL / ;fdflhszf:q ;ª\sfocGtu{t dx]Gb| jx'd'vL SofDk; w/fg, g]kfnL ljefusf] :gftsf]Q/ tx bf];|f] jif{sf] b;f} kqsf] k|of]hgfy{ k|:t't zf]wkq _ af6


—xl/nfn kf08]
;du|df ;/0f /fO{sf syfx¿sf] cWoog ljZn]if0f ubf{ ;fdflhs w/ftnaf6 ljifoj:t' p7fg ePsf b]lvG5g\ . d'VotM ;dfhjfbL oyfy{jfbL wf/fnfO{ cjnDag u/L syfx¿sf] /rgf ug]{ /fO{sf syfx¿df cGofo cTofrf/df lklN;Psf tNnf]ju{ zf]lift ;LdfGts[t ju{cfbLsf] kIfdf jsfnt ul/Psf] x'G5 .  tTsflng ;dosf] oyfy{ j:t'l:yltnfO{ ljleGg kfqx¿sf] dfWodaf6 syfsf/n] JoQm u/]sf] b]lvG5 .  syfsf/ ;/0f /fO{n] laxfgsf] k|tLIffdf syfdf Pp6f ul/a kl/jf/sf] sf?l0fs cj:yfsf] lrq0f ub}{ zf]lift, kLl8t, ul/a, b'MvLx¿n] ljleGg cGofo, cTofrf/, zf]if0f, pTkL8g ;xg' k/]klg Ps lbg cjZo ul/asf] lbg lkm5{ / gof laxfg cjZo cfp5 eGg] ;dfhjfbL oyfy{jfbL ljrf/ k|:t't u/]sf 5g\ . dflg;x¿ lgolt lgb[i6 x'G5g\ / ;dfhdf ul/a JolQmx¿ ;w} ul/aLd} hLjg JotLt ug'{ kg]{ oyfy{ /d]zaxfb'/ syfdf k|:t't ul/Psf] kfOG5 . /fO{sf] Anfsaf]8{, rs / 8:6/ syfdf Pp6f lzIfssf] dfld{s cj:yfsf] lrq0f ug'{sf ;fy} p;sf OR5f cfsfª\Iffx¿ slxNo} k"/f gx'g] ljrf/ /x]sf] kfpg ;lsG5 . v/fa ;f]rfO syfdf …jgsf] af3n] vfg' sxf 5 sxf, dgsf] af3n] vfG5Ú eGg] pvfgnfO{ k'li6 ug{ vf]lhPsf] b]lvG5  / kfqsf] dgdf cfPsf]  v/fa ;f]rfOx¿nfO{ jf:tljs ¿kdf lbPsf] kfOG5 . dflg;x¿ PSnf] jf k'm;{b ePsf] ;dodf ljleGg ;dodf ljleGg gsf/fTds / c;fGble{s ljifox¿n] k|>o kfp5g\ eGg] ljrf/ v/fa ;f]rfO syfdf syfsf/ /fO{sf] kfOG5 . /fO{sf] csf]{ syf >flkt o'usf cbgf lhGbuLx¿df o; o'usf dflg;x¿ ul/a, b'MvL, zf]lift, kLl8t ePsfn] o'u g} abNg kfP x'GYof] eGg] ljrf/ syfsf/sf] /x]sf] b]lvG5 . >Ldfg / >LdtLaLrsf] emu8fnfO{ ;fdfGo ¿kdf lng'k5{ eGg] wf/0ff klg o; syfdf syfsf/sf] /x]sf] 5 . ha 3fd 8'Ag nfU5 syfdf c;kmn ul/a kfq ef]lnsf] 3fdsf] e'mNsf];u} cfÏgf] ;kmntfsf] ;'?jft x'g] sNkgf u5{ eGb} pHHjn eljiosf] cfzfdf /dfpg] o'jfx¿sf] ;d:ofx¿nfO{ lbzflgb]{z ul/Psf] kfOG5 . g]kfnsf] hgcfGbf]ngsflng ;dosf] ;fdflhs, cfly{s, /fhgLlts l:yltsf] ;hLj lrq0f kfksf] lg/Gt/ qmldstf syfdf syfsf/ /fO{n] u/]sf] kfOG5 . k|]/0ffsf] ;fgf] lemNsf] syfdf syfsf/ /fO{n] law'jf dlxnfsf] dgdf plAhPsf] b'Mv, j]bgf, p;n] ef]Ug' k/]sf] kL8f ;fy} 7"nf dflg;n] cfk"meGbf ;fgfaf6 klg k|]/0ff kfpg ;S5 eGg] s'/f 7"nL kfqn] ;fgf] s]6faf6 k|]/0ff kfPsf] b]vfP/ JoQm ug{ vf]lhPsf] 5 . clGtd :jLsf/f]lQm hg cfGbf]ng efu—@sf] ;dodf n]lvPsf] pTs[i6 syf xf] . hgtfsf] lxtdf n8\g]x¿ hf] sf]xL klg ljho x'g] ljifo o; syfdf k|:t't ul/Psf] 5 . ;du|df /fO{sf syfx¿n] g]kfnL ;dfh, kl/j]znfO{ glhsaf6 5'g ;s]sf] b]lvG5 . b'O{ bzseGbf cufl8sf syfx¿ / jt{dfg cj:yfdf n]lvPsf syfx¿df leGgtf eP klg ljifoj:t' eg] ;fdflhs g} /x]sf] 5 . /fO{sf] ;kmn kIf eg]sf] o'ur]tgfsf] 5fof lrq b]vfpg] xf] . To;sf/0f ;/0f /fO{ g]kfnL ;flxTosf] cfVofgsf] syf lawfdf k|ultjfbnfO{ cfTd;ft u/L syfx¿ /rgf ug]{ dxŒjk"0f{ syfsf/ x'g\ . pgsf] of]ubfg g]kfnL ;flxTodf ct'ngLo 5 .
                                                       ;/0f /fO{sf] cfVofgsfl/tf
ck|sflzt -lqe'jg ljZjljBfno, dfgljsL / ;fdflhszf:q ;ª\sfocGtu{t dx]Gb| jx'd'vL SofDk; w/fg, g]kfnL ljefusf] :gftsf]Q/ tx bf];|f] jif{sf] b;f} kqsf] k|of]hgfy{ k|:t't zf]wkq _ af6


clGtd :jLsf/f]lQm
-syf ;ª\u|x_
                                                                                —;femf k|sfzg
o;df ;ª\u[lxt k|foM syfx¿ ;fdflhs ;d:ofd} s]lGb|t 5g\ . /fhgLlts If]qdf b]lvPsf lj;ª\ult, k];fut wd{, hLjgk|ltsf] df]x / cfzfjfb, ;fdflhs lqmofsnfkdf kl/j]zn] kf/]sf] k|efj, dfgjLo cfTd;Ddfgh:tf ljifoj:t'dfly n]vssf] df}lns k|:t'ltn] syfTds ¿k / 9frf /f]rs agfPsf] 5 .
;ª\u|xsf syfx¿sf] z}nL / k|:t'lt cfsif{s 5 . ;a} syfx¿ clGjltd"ns tx;Dd k'u]sf 5g\ .
clGtd :jLsf/f]lQm-syf ;ª\u|x_ sf] e"ldsfaf6


;/0f /fO{sf lgaGwx¿sf] d"NofÍg

                                                                             —ls/0f k/fh'nL
lgaGwsf/sf] ¿kdf ;/0f /fO{sf kRrL;j6f lgaGwx¿sf] ;ª\u|x ;fyL @)^$ ;fndf k|sflzt ePsf] 5 . o; leqsf lgaGwx¿df /fO{n] cfÏgf j}rfl/s wf/0ffx¿ JoQm u/]sf 5g\ . ;fyL lgaGwdf /fO{n] k|To]s dflg;sf ;fyLx¿ cjZo x'g] / tL ljleGg k|s[ltsf x'g] ljifo k|:t't u/]sf 5g\ . pgL ;Dk"0f{ g]kfnnfO{ Pp6f 3/ / g]kfnLnfO{ Pp6f kl/jf/ dfg]/ lgaGw n]Vg] lgaGwsf/ x'g\ . g]kfnLx¿ kl/>dL ePsfn] l56} ;d[l4sf] af6f]lt/ nDsg] ljrf/ k|:t't u/]sf lgaGwx¿ n]v]sf 5g\ . pgsf lgaGwdf g]kfnLx¿sf cfvf cfkm} gem's]/ / /fhg}lt1x¿n] e'msfPsf s'/f k|:t't u/]sf 5g\ . k|To]s JolQmdf b]z, hgtf / cfkmGtx¿sf k|lt s'g} g s'g} bfloTj /xg] s'/f klg lgaGwdf k|:t't ePsf 5g\ . pgsf lgaGw ;dfh;]jfnfO{ d'Vo ljifoj:t' agfPsf klg 5g\ h;df b]znfO{ ;dfh;]jLx¿sf] vfrf] /x]sf] ljifo k|:t't ul/Psf] 5 . pgsf lgaGwx¿df /fhg}lts ljifoj:t'x¿ k|:t't ub}{ c;t\ /fhgLltsf] lj/f]wdf cfjfh a'nGb u/fpg cfu|x ul/Psf ljifo klg ;dflji6 5g\ . o; b'lgofdf h'g;'s} s'/f klg gSsnL ePsf] ljifo pgsf lgaGwdf k|:t't ePsf] kfOG5 . oL lgaGwx¿df …d]/f] 3/ d]/f] kl/jf/Ú, e'ms]sf cfvfx¿Ú, lrgf? Dflg;x¿Ú cfbL kb{5g\ .  cfh k'/fgf s'/fx¿df w]/} kl/jt{g eO;s]sf] ljifo klg pgn] cfÏgf] lgaGwx¿df k|:t't u/]sf 5g\ / Pp6f ul/asf] k"/} lhGbuL b'Mv} b'Mvdf lat]sf] s'/fx¿ k|:t't ePsf 5g\ . /fO{sf lgaGwx¿df k|s[ltsf] ;'Gb/ jftfj/0fdf /Dg] dflg;sf] k|j[lQdf kl/jt{g cfP/ cfhsf] k|ljlwsf] ljsf;;u} cfw'lgstftkm{ 9lNsPsf] ljifo klg k|:t't ePsf 5g\ / /fO{sf] lgaGwdf k'/fgf gof k':tfdf x'g] lj;ª\ultnfO{ klg ljifoj:t' agfPsf] b]lvG5 . pgsf lgaGwdf cfhsf] sf]nfxndo jftfj/0fdf htftt} xTof, lx+;f, cftÍ eO/x]sf] ;d;fdlos ljifo k|:t't ePsf] 5 / dfG5] lrGtfdf k/]sf] ljifo k|:t't ul/Psf] kfOG5 .
/fO{sf lgaGwx¿df dfG5]sf] Ps k6s kfPsf] hLjgnfO{ cfgGbk"j{s latfpg' kg]{ s'/f klg k|:t't ul/Psf kfOG5g\  . /fO{sf lgaGwdf hLjg oxL xf] eg]/ eGg g;lsg] cj:yf /x]sf] s'/f k|:t't ub}{ JolQm, :yfg / ;docg';f/ hLjgnfO{ x]g]{ b[li6sf]0fdf leGgtf /xg] oyfy{ k|sfzg ePsf] kfOG5 . pgsf lgaGwdf cfhsf dflg;x¿ h'g;'s} ljifodf klg u'gf;f] ug]{ t/ To;sf] ;dfwfgtk{m gnfUg] s'/f k|:t't ul/Psf] kfOG5 . pgsf lgaGwdf cfhsf] ;+;f/df sxL klg ;'v, zflGt / cdgr}g gePsf] ;do;fdlos jf:tljstf k|:t't ub}{ dfG5]n] sNkgfd} eP klg /dfpg' kg]{ ljrf/ JoQm ePsf] kfOG5 . pgsf lgaGwdf ;a}sf cGgbftf eP/ klg ls;fg ul/a / ef]sf x'g] cj:yf /x]sf] s'/f k|:t't ub}{ o:tf dxfg\ ls;fgx¿sf] p4f/ x'g'kg]{ ljifo k|:t't ul/Psf] 5 . pgsf lgaGwdf of] ;+;f/ e|ddf g} c8]sf] ljifo k|:t't ub}{ oxf ;a} s'/fdf e|d /x]sf] s'/f k|:t't u/]sf 5g\ . dfG5]sf] k"j{hGd / k"gh{Gd, of] ;[li6 ;a} e|d /x]sf] s'/f lgaGwsf] ljifo /x]sf] 5 . /fO{sf lgaGwdf hf]sf]xL dfG5]sf] dg ;w}+ 56kl6 /xg] ljifo k|:t't ePsf] 5 . o:t} cGo lgaGwdf dfG5]sf] hGdb]lv p;sf] hLjg ofqf ;'? x'g] / clGtd la;f}gL cyf{t d[To'df k'u]/ ofqf k"/f x'g] ljifo k|:t't ub}{ o;aLrdf s}of}+ 3'DtL / df]8x¿ kf/ ug'{ kg]{ s'/f d'Vo ¿kdf cfPsf kfOPsf 5g\ . To:t} ;a} dflg;x¿n] Pslbg clGtd la;f}gLdf k'Ug}kg]{ oyfy{ klg lgaGwx¿df JoQm ul/Psf] kfOG5 . oL lgaGwx¿df  …u'gf;f] lsg <Ú, …sNkgfsf] cfsfzÚ, …dgsf] 56kl6Ú, …e|dÚ, …clGtd la;f}gLÚ d'Vo 5g\ .
 ;/0f /fO{ g]kfnL ;flxTodf  jx'lawfdf snd rnfpg] ;dsfnLg ;dodf k|ltefsf ¿kdf b]vf k/]sf x:tfIf/ x'g\ . pgL xfd|} ;dfhdf /x]sf ;fdflhs, cfly{s, /fhg}lts, ;f+:s[lts cfbL ljifoj:t'nfO{ cfÏgf /rgfdf k|sfz kf5{g\ . pgsf] n]vgL g]kfnL ;flxTosf] k|ultjfbL wf/fcGtu{t /x]sf] b]lvG5 . pgL ;/n efiffsf k|:tf]tf / pkdfx¿ e/]/ /rgf ug]{ ;flxTosf/ x'g\ . pgsf] ;flxToofqfn]  cfh rn]sf ;flxlTos df]8x¿ k5Øfpg], rn]sf wf/fx¿df aUg] k|of; / ;donfO{ e]6\g] hdsf{] u/]sf] 5 .
            ;/0f /fO{sf] hLjgL, JolQmTj / s[ltTj— Ps cWoog
ck|sflzt -lqe'jg ljZjljBfno, dfgljsL / ;fdflhszf:q ;ª\sfocGtu{t dx]Gb| jx'd'vL SofDk; w/fg, g]kfnL ljefusf] :gftsf]Q/ tx bf];|f] jif{sf] b;f} kqsf] k|of]hgfy{ k|:t't zf]wkq _ af6


—8f= v]d bfxfn
;/0fs'df/ /fO{ -@))$_ sf] k|Wofkg k];fdf nfdf] ;do lat]sf] xf] . /fO{sf] n]vgdf k|fWofks x'g'eGbf cufl8sf] ljBfyL{ hLjg pmhf{ ePsf] kfOG5 . k|Wofkg k];fdf nfu]/ lrGtgsf] ulx/fOnfO{ lj:tf/ ub}{ nu]/ Pp6f uDeL/ uBdf xft xfNg] /fO{n] k|ultjfbL jf oyfy{jfbL lgaGwx¿;u ldNg] nIf0f ePsf cToGt 5f]6f / s]xL nfdf cfsf/sf  lgaGw l;h{gf u/]sf]] kfOG5 h;sf] efiffz}nL ;/n / ;/; klg 5 .
;fyL -lgaGw ;ª\u|x+_ sf] e"ldsf af6

नोदनिधि बराल
सरण राई यथार्थवादी–प्रगतिवादी धाराका निबन्धकार हुन् । उनको साहित्ययात्रा वि. सं. २०२२ को दैलो पत्रिकामा प्रकाशित भ्रम शीर्षकको कविताबाट प्रारम्भ भएको हो । कविता विधाबाट प्रारम्भ भएको उनको साहित्ययात्रा निबन्ध, कथा र उपन्याससम्म विस्तारित भएको छ । सरण राईले आफ्नो साहित्ययात्राका क्रममा समाजका यथार्थ घटनाहरुलाई मुख्य विषयवस्तु बनाएका छन् । उनका निबन्धहरूमा यथार्थता उद्घाटन भएको हुन्छ । उनका निबन्धमा बौद्धिकताको प्रयोग पनि भएको पाइन्छ । समाजका विकृति र विसङ्तिप्रति व्यङ्ग्यात्मक प्रस्तुति गर्ने शिल्प पनि राइृका निबन्धमा भेटिने महत्वपूर्ण पक्ष हो । समाजका जल्दाबल्दा समस्याहरूलाई आफ्ना निबन्धमा प्रस्तुत गर्दै ती समस्याहरूको निराकरण गर्नु उनको निबन्धगत प्रवृत्ति हो । राईका निबन्धमा समाज सभ्य, समुन्नत र संवेदनशील हुनुपर्ने आग्रह पाइन्छ । समाजबाट नराम्रा कुराहरू हटाएर विकृति र विसङ्तिको अन्त्य गर्न सकेमा सबल र सक्षम राष्ट्र निर्माणमा टेवा पुग्ने कुरा पनि राईले आफ्ना निबन्धमा प्रष्ट पारेका छन् । समाजमा अन्याय, अत्याचार, दमन, शोषण तथा उत्पीडनको उल्लेख गर्दै यस्ता विकृति र विसङ्गति सहन बाध्य मानिसहरूप्रति विशेष सहानुभूति राख्नु उनको निबन्धकारिता हो । समाजमा शोषक र शोषित वर्गका वीचमा द्वन्द्व देखाई शोषित तथा पीडित वर्गको विजउ अनि शोषक वर्गको पराजय देखाउने प्रवृत्ति सरण राईमा पाइन्छ । आफ्नो योग्यता र क्षमता अनुसारको रोजगारी पायन तथा सम्मानित जीवन यापन गर्न पनि वर्गरहित समाजको आवश्यकता पर्ने विचार राईको निबन्धको विषयवस्तु हुन्छ । सामाजिक विषयलाई लिएर निबन्ध लेख्ने राईका निबन्धमा आलङ्कारिक, सहज र सरल भाषाशैलीको प्रयोग भएको छ ।
सरण राई नेपाली साहित्यका वहुमुखी व्यक्तित्व हुन् ।उनले निबन्ध बाहेक कथा, उपन्यास र कविता बिधामा पनि कलम चलाएका छन् । उनका १६वटा कथाहरूको सङ्ग्रह अन्तिम स्वीकारोक्तिमानव संसार उपन्यासजस्ता कृतिहरू प्रकाशित भएका छन्  ।
निबन्धकार सरण राईको निबन्ध यात्रा २०२०को दशकपछि प्रारम्भ भएको हो । सरण राई आत्मपरक निबन्धकार हुन् । निबन्धको शीर्षक चयन गरी त्यसै शीर्षकमा केन्द्रित रहेर आफ्ना मनका लागेका कुराहरू प्रस्तुत गर्नु आत्मपरक निबन्धको विशेषता हो । साथी निबन्ध सङ्ग्रहमा सङ्कलित पच्चीस ओटा निबन्धमा विविध विषयवस्तुलाई समेट्ने प्रयास  गरको छन् । उनका निबन्धको शीर्षक चयनमा विविधता पाइन्छ । विषयवस्तुमा पनि विविधता पाइन्छ । शीर्षक चयन, विषयवस्तु, प्रस्तुतिकरणको शिल्पशैली हादि कुरामा पनि राईका निबन्धमा विविधता पाइन्छ ।  त्यसैले राई विविध विषयमा निबन्ध रचना गर्ने स्रष्टा हुन् भन्न सकिन्छ ।
 साथी निबन्ध सङ्ग्रहमा सङ्कलित पच्चीस ओटै निबन्धका आयाम पनि असमान रहेका छन् । अनुच्छेदहरू पनि विशृङ्खलित तथा विविधतापूर्ण रहेका छन् । धेरै छोटा तथा लामा निबन्धहरू यस सङ्ग्रहमा रहेका छैनन् । सबै निबन्धहरू छोटा तथा मझौला आयाममा संरचित छन् । कुनै–कुनै निबन्धमा विधामिश्रण र काव्यात्मक भाषाको प्रस्तुतिकरण रहेको पाइन्छ । निबन्धका वीच–वीचमा गीतका टुक्राहरू, कविताका अंशहरू प्रयोग गर्ने प्रवृत्ति पनि राईका निबन्धमा पाउन सकिन्छ । छोटाछरिता शीर्षकको चयन गर्नु, शीर्षकमा केन्द्रित रहेर निबन्ध विस्तार गर्नु, आपूmले देखेका तथा अनुभव गरेका कुरालाई समेटेर निबन्ध्के स्वरूप प्रदान गर्नुजस्ता विशेषताहरूनिबन्धकारका निजी विशेषता हुन् भन्न सकिन्छ । यस्ता विविध कारणले गर्दा सरण राई उच्चबौद्धिक क्षमता भएका भावुक र कल्पनाशील एवम् गम्भीर रूपले आफ्नानिबन्धहरू प्रस्तुत गर्ने स्थापित विशिष्ट निबन्धकार हुन् भन्ने कुरा प्रमाणित हुन्छ ।
;/0f /fO{sf] निबन्धकारिता
ck|sflzt -lqe'jg ljZjljBfno, dfgljsL / ;fdflhszf:q ;ª\sfocGtu{t dx]Gb| jx'd'vL SofDk; w/fg, g]kfnL ljefusf] :gftsf]Q/ tx bf];|f] jif{sf] b;f} kqsf] k|of]hgfy{ k|:t't zf]wkq _ af6



 



;/0f /fO{sf sljtfx¿sf] ljZn]if0f
—ls/0f k/fh'nL
;/0f /fO{n] ljleGg ljifoj:t'nfO{ cfwf/ agfP/ sljtfx¿ /rgf u/]sf 5g\ . ;/0f /fO{sf sljtfx¿df  /fli6«otf, dfgjtf / :jtGqtfsf :j/x¿ d'Vo ¿kdf Wjlgt x'G5g\ eg] csf]{lt/ /fhg}lts ljs[lt / lj;ª\ultx¿nfO{ k|sfzdf NofOPsf] kfOG5 . pgsf sljtfdf g}lts cfWoflTds lrGtgx¿ klg kfOG5g\ . pgsf] …xfdL nx/ xf}Ú sljtf b]zelQmsf] efjgfn] cf]tk|f]t ePsf] sljtf xf] . o; sljtfdf /fi6«k|]dnfO{ g} d'Vo ljifoj:t' agfOPsf] 5 
Hf:t}M  xfdL dfgjtfsf] uLt ufp5f}
       d]rL xfd|f] xf] clg dxfsfnL
       ;':tf xfd|f] xf]
       xfd|f] xf] nfvf}+ ;lxbx¿sf] /utn] /lËPsf] b]z

o:tf kª\lQmx¿df b]zk|]dsf efjgf cf]tk|f]t ePsf] kfOG5 .
/fO{sf] csf]{ sljtf …sl;Psf] d'¶L xfd|f] xf]Ú jL/tfk"0f{ efjx¿n] el/Psf] sljtf xf] . o; sljtfdf /fO{n] g]kfnLx¿ jL/ 5g\ eGg] s'/fnfO{ ljifoj:t'sf ¿kdf cufl9 ;f/]sf 5g\  
Hf:t}M  eflrPsf] kfv'/f xfd|f] xf]Og
       sl;Psf] d'¶L xfd|f] xf]
       clg
       kfgL h:tf kftnf k"j{ syfx¿ xfd|f xf]Ogg\
       /utn] /lËPsf] afSnf] Oltxf; xfd|f] xf] .
o; sljtfdf /fO{n] o:tf kª\lQmx¿sf] k|of]uåf/f g]kfnLx¿sf] jL/tfsf] syfnfO{ d"ntM ljifoj:t' agfPsf] kfOPsf] 5 .
slj /fO{sf] …dflg;Ú zLif{ssf] sljtfdf cfhsf] dfG5]sf] oyfy{ hLjgef]ufOnfO{ d"ntM ljifoj:t' agfOPsf] kfOG5 . o; sljtfdf cfhsf] dflg; dflg;x¿sf] e]ndf alu/x]sf], dflg;x¿sf] d]nfdf x/fO/x]sf, k|]d, dfof, df]xdf km;]sf] 5 / dfs'/fem} :jfyL{ x'g klg afWo  /x]sf] 5 . oL / o:tf ofjt\ s'/fx¿nfO{ sljn] o; sljtfdf ljifoj:t'sf] ¿kdf k|:t't u/]sf] b]lvG5 .
slj ;/0f /fO{sf] …/fhgLltÚ zlif{ssf] sljtf /fhg}lts ljifoj:t';u ;DalGwt sljtf xf] . o; sljtfdf sljn] /fhgLltsf ;t\ / c;t\ kIfnfO{ ljifoj:t'sf] ¿kdf k|:t't u/]sf 5g\ / xfdLx¿ /fhgLltsf] gfddf l/df]6sG6«f]nåf/f ;~rflnt ePsf / kmf]xf]/L /fhgLltdf nfu]sf 5f} eGb} /fhgLlt :jR5, s~rg, cl8s, lgisk6, :jfy{/lxt, t/n / ;an x'g'k5{ eGg] efj JoQm u/]sf] kfOG5  
h:t}M  6fpsf 6fpsfdf 6]s]/ e¥ofª pSng ;Sg'
       cfbz{ / l;4fGtsf] ds'G8f] le/]/
       cj;/jfbsf] es'G8f] v]Ng ;Sg'=
       =======================
       kmf]xf]/L /fhgLlt xf]— /fhgLlt .
       =================================
       lxdfnem} :jR5, s~rg / cl8u
       lgisk6, :jfy{/lxt, t/n t/ ;an
        ==================
       lk|o /fhgLlt xf]— /fhgLlt
slj ;/0f /fO{sf] …b]zsf] d'6'Ú sljtf b]zk|]dnfO{ d'Vo¿kdf ljifoj:t' agfOPsf] sljtf xf] . o; sljtfdf b]znfO{ vf]qmf] agfpg], 6'qmf agfpg] / r':g]x¿sf] lj?4 b]zeQmx¿ Ps eP/ cfjfh p7fp5g\ eGg] s'/fnfO{ ljifoj:t'sf] ¿kdf k|:t't u/]sf] b]lvG5 .
 slj ;/0f /fO{sf] …Pp6f b]zsf] syfÚzLif{ssf] sljtf b]zk|]dsf]  efjgfn] cf]tk|f]t ePsf] sljtf xf] . o; sljtfdf Pp6f b]zsf] hgtfnfO{ cfqmd0fsf/Lx¿n] cfqmd0f u/]/ nv]6] klg pgLx¿df b]zk|]d /lx/x]sf]  s'/f ljifoj:t'sf] ¿kdf k|:t't u/]sf 5g\   
h:t}M  cfÏgf] b]zaf6 csf]{ b]zdf nv]l6b} z/0ffyL{ eP
       csNkgLo b'Mv, oftgf, cTofrf/x¿ ;xb} uP
       tfklg
       To; b]zsf b]zjf;Lx¿sf] x[bodf
       pgLx¿sf] b]z x/fPg
o;/L o; sljtfdf b]zk|]dnfO{ g} d"ntM ljifoj:t' agfOPsf] b]lvG5 .
…ltdL / dÚ zLif{ssf] /fO{sf] csf]{ sljtf /fhgLlt;u ;DalGwt ljifoj:t' k|:t't ul/Psf] sljtf xf] . o; sljtfdf …ltdLÚ kfqn] e|dsf] v]tL u/]/ dfly k'u]sf] / …dÚ kfq rflx ;w} hgtfsf lgldQ df6fd} ;ª\3if{ ul//xg] s'/fnfO{ ljifoj:t'sf] ¿kdf k|:t't u/]sf 5g\ .
slj /fO{sf] sljtf…lnP/ hfg] s] xf]nf <Ú hLjg;TonfO{ lljifoj:t' agfP/ n]lvPsf] sljtf xf] . /fO{n] o; sljtfdf dfG5] hGdbf s]xL glnO{ hGdg]  / dbf{ klg s]xL gnfg] s'/fnfO{ ljifoj:t'sf] ¿kdf /f]rs 9Ën] k|:t't ug]{ k|of; u/]sf 5g\  
h:t}M  s] lnP/ cfPsf] lyP
       lnP/ hfg'kg]{ s] xf]nf
       lnP/ hfg ;lsg] s] xf]nf
       ;ayf]s oxL lyof]
       d]/f] xf] eGg] e|d kflnof]
       ;fyL
       cem} dnfO{ e|flGt 5
       cflv/, lnP/ hfg] s] xf]nf <
;/0f /fO{sf] …k|:tfljt /fli6«o ufgÚ df b]zelQmk"0f{ efjgfx¿ k|:t't ePsf b]lvG5g\ . o; sljtfdf b]zelQmsf] efjgf g} d'Vo ljifoj:t'sf ¿kdf /x]sf] b]lvG5 .
sljtfsf] d'Vo tŒj efj xf] h'g efjlagf sljtfsf] sNkgf klg ug{ ;lsGg . /fO{sf k|To]s sljtfx¿df s'g} g s'g} efj /x]sf] kfOG5 . /fO{sf] …xfdL nx/ xf}Ú sljtfdf g]kfnLx¿ b]zeQm /x]sf 5g\ eGg] ljrf/ tyf b]zsf nflu dg{ klg tof/ 5g\ h:tf ljifox¿ k|sfz ul/Psf 5g\  
h:t}M    >4f d'6'leq
         Gf]kfn xfd|f] k'0oe"ld xf]
         k|f0f xfd|f] k'0oe"lddf r9fOg] k"mn
o;/L o; sljtfdf b]zelQmsf] efjgf k|:t't ug'{ g} o; sljtfsf] d'Vo efj /x]sf] b]lvG5 .
 …sl;Psf] d'¶L xfd|f] xf]Ú sljtfdf sljn] g]kfnLx¿ axfb'/ 5g\ eGg] s'/f b]vfpg vf]h]sf] kfOPsf] 5 . o;df g]kfnLx¿ cfÏgf] b]zsf nflu Oltxf;b]lv n8\b} cfPsf / eljio;Dd nl8/xg] Ifdtfsf wgL 5g\ eGg] s/f d'Vo efjsf] ¿kdf b]vfpg vf]lhPsf] b]lvG5 .
…b]zsf] d'6'Ú sljtfdf slj /fO{n] cfh b]z 6'qmf6'qmf ePsf] 5 eGb} b]zdf /x]sf s'zf;sx¿n] b]znfO{ r';]/ vf]qmf] agfPsf 5g\ eGb} hgtfnfO{ b'Mv lbPsf ljifox¿ Pslbg ;a} g]kfnLx¿ PseO{ /fi6«sf] pGglt / k|ult ug]{ s'/fdf Ps b[li6 nufPsf] kfOG5  


;/0f /fO{sf] …d[To' af6fel/ k'mln/xg] x'G5Ú gfds sljtfdf d[To'sf] cfudg af/]df ;'Gb/ ax; u/]sf 5g klv{P/ a:bfa:b} d[To' cfpg] 5 eg]sf 5g  
h:t}M  klys, gem's d[To' l6Kg ofqfdf
       g/f]lsO+{ al9/x" cufl8 hLjg kydf
       lsgls d[To' ltd|fnflu af6fel/ ;w}+ k'mln/xg] x'G5 .
;/0f /fO{sf sljtfx¿df ljz]if u/L tNnf]ju{sf / ljleGg sf/0faf6 zf]lift kLl8t dflg;x¿k|lt ljz]if ;xfg'e"lt k|s6 ub}{ pgLx¿nfO{ hfu?s u/fpg] k|of; ul/Psf] kfOG5 .
Nfoljwfgsf cfwf/df /fO{sf sljtfx¿ x]bf{ pgsf sljtf d"ntM d'Qmnodf /lrPsf kfOG5g\ . /fO{sf k|foM ;a} sljtfx¿ b]zk|]dsf] efjgfn] cf]tk|f]t ePsf kfOG5g\ . pgsf sljtfx¿ jL//;n] el/Psf cf]hu'0fo'Qm klg b]lvG5g\ . b]zk|]d, dfgjtfjfb, :jtGqtf, ;dfgtf / e|ft[Tj pgsf sljtfdf kfOg] Wjlg /x]sf] b]lvG5 . zLif{sLs/0fsf cfwf/df x]bf{ /fO{sf ;a} sljtfsf zLif{sx¿ clew]ofTds ¿kdf cfPsf b]lvG5g\ . pgsf] …lnP/ hfg] s] xf]nf <Ú sljtfsf] zLif{s k|ZgfTds ¿kdf rog ul/Psf] b]lvPsf] 5 . sygk4ltsf cfwf/df /fO{sf sljtfx¿ x]bf{ k|ydk'?if sygk4lt / t[tLok'?if sygk4lt b'j}sf] k|of]u ul/Psf] kfOG5 .
oL sljtfsf] cfwf/df /fO{sf sljtfdf efj clxn]sf] dfgjr]tgf / ;do;usf] glhs /xg] lg/LIf0f Ifdtfsf] pknlAw ;Dk|]if0f ug'{ xf] . oL /rgfdf ;dosf cfwf/df dfgjn] ef]u]sf] si6 / ;f+;fl/s Jo:ttfdfly /fO{n] 6L7nfUbf] Joª\u u/]sf 5g\ .
            ;/0f /fO{sf] hLjgL, JolQmTj / s[ltTj— Ps cWoog
ck|sflzt -lqe'jg ljZjljBfno, dfgljsL / ;fdflhszf:q ;ª\sfocGtu{t dx]Gb| jx'd'vL SofDk; w/fg, g]kfnL ljefusf] :gftsf]Q/ tx bf];|f] jif{sf] b;f} kqsf] k|of]hgfy{ k|:t't zf]wkq _ af6


यी पुस्तकहरु  निम्न पसलहरुमा पाइन्छ —     १. साझा पुस्तक पसलहरु 

२ . बिहानी प्रकाशन सहकारी संस्था, धरान
पुस्तकहरुको लागि सम्पर्क - सरण राई -०२५ ५२०७४२